In de praktijk wordt ons regelmatig de vraag gesteld of het mogelijk is om alvast meerdere schenkingen over meerdere jaren in één keer tot stand te brengen. De vraag is of in dat geval sprake is van één schenking in het jaar van de rechtshandeling of van vijf afzonderlijke schenkingen over meerdere jaren waarbij voor elk van deze schenkingen de schenkingsvrijstelling van toepassing is.
Onderhavige casus
Ouders wilden graag een schenking doen aan hun zoon. Op 7 maart 2013 zijn vijf afzonderlijke notariële akten van schenking verleden. In iedere akte erkende de ouders hun zoon een bedrag van € 10.000 schuldig. Bij één schenking ging het om een onvoorwaardelijke schuldigerkenning. In de andere vier gevallen was sprake van een schenking onder opschortende voorwaarde. De schenkingen zouden definitief worden wanneer de langstlevende ouder op respectievelijk 1 januari 2014, 1 januari 2015, 1 januari 2016 en 1 januari 2017 nog in leven zou zijn. Volgens belanghebbende (zoon) was in 2013 sprake van één schenking ter hoogte van € 10.000 en ontstonden de andere schenkingen pas in de daaropvolgende jaren. Hierdoor kon de jaarlijkse schenkingsvrijstelling van de Successiewet meermaals (ieder jaar opnieuw) over deze schenkingen worden toegepast. De Belastingdienst stelde zich echter op het standpunt dat sprake was van één schenking van een vorderingsrecht om gedurende een vaststaande periode op gezette tijden een bedrag te ontvangen. Dit recht op een periodieke uitkering (contante waarde) zou dan in één keer belast zijn, waarbij maar één keer aanspraak zou mogen worden gemaakt op de schenkingsvrijstelling.
Standpunt Hof
Het Hof heeft geoordeeld dat voor de schenkingen géén sprake is van een periodieke uitkering welke in één keer wordt geschonken. In dit geval zijn civielrechtelijk immers vijf afzonderlijke schenkingen tot stand gekomen waardoor vijfmaal aanspraak kan worden gemaakt op de schenkingsvrijstelling. Het Hof ziet geen reden voor een daarvan afwijkende zelfstandige kwalificatie.
Standpunt Staatssecretaris
De Staatssecretaris komt in cassatie tegen de uitspraak van het Hof. De Staatssecretaris voert daarbij de volgende argumenten aan, waarbij gemeend wordt dat:
- sprake is van een voortdurende, of op vastgestelde tijdstippen terugkerende prestatie, en geen betaling in termijnen;
- de civielrechtelijke vorm van vijf afzonderlijke schenkingsakten niet per definitie maakt dat sprake is van meerdere overeenkomsten;
- de in de akten opgenomen opschortende voorwaarden in wezen ontbindende voorwaarden betreffen, welke worden vervuld op het moment dat beide ouders niet meer in leven zijn.
Bovenstaande redenering heeft volgens de Staatssecretaris tot gevolg dat alle schenkingen op het moment van de rechtshandeling (in 2013) in de heffing dienen te worden betrokken en dat slechts éénmalig aanspraak kan worden gemaakt op de schenkingsvrijstelling.
Conclusie advocaat-generaal
Volgens advocaat-generaal Ijzerman heeft het Hof terecht onderkend dat civielrechtelijk feitelijk sprake is van vijf afzonderlijke overeenkomsten en dat de daaruit voortvloeiende betalingen telkens hun oorzaak vinden in één van deze schenkingsovereenkomsten. Het Hof stelt volgens de A-G bovendien terecht dat uit de inhoud van de notariële akten duidelijk naar voren komt dat sprake is van een opschortende voorwaarde en géén ontbindende voorwaarde. In dit geval is derhalve geen sprake van schenkingen die te herleiden zijn tot één stamrecht. De advocaat-generaal adviseert de Hoge Raad derhalve het cassatieberoep van de Staatssecretaris ongegrond te verklaren.
Conclusie
Op dit moment is de uitspraak van het Hof leidend, waaruit volgt dat bij het uitvoeren van meerdere schenkingen onder een ontbindende voorwaarde meermaals aanspraak kan worden gemaakt op de jaarlijkse schenkingsvrijstelling. Desondanks zal de Belastingdienst hier niet zonder meer in meegaan. Het is afwachten op de uitspraak van de Hoge Raad, welke in maart 2022 wordt verwacht. Het zou voor de praktijk een mooie uitkomst zijn als de lijn van het Hof en de A-G gevolgd wordt.
In conclusion
Heeft u vragen over deze uitspraak, of bent u benieuwd naar de mogelijkheden in uw specifieke situatie. Neem dan gerust contact met ons op via onderstaand contactformulier of met uw eigen Govers contactpersoon.