Wanneer u na 1 oktober 2023 goederen importeert uit de sectoren staal/ijzer, cement, kunstmest, aluminium, waterstof en elektriciteit, dan krijgt u van de Douane mogelijk een bericht dat u met betrekking tot de ingevoerde goederen een rapportageverplichting heeft bij de Europese Commissie. Het rapport moet onder andere informatie bevatten omtrent de ingebedde hoeveelheid broeikasgassen die gemoeid was met de productie van die goederen. Volgens de huidige planning gaat u vervolgens met ingang van 1 januari 2026 voor de invoer van goederen uit de voornoemde sectoren extra betalen. Wat is de achtergrond van deze regeling?
“Fit for 55”
Op 14 juli 2021 heeft de Europese Commissie onder de titel “Fit for 55” een pakket beleidsvoorstellen bekend gemaakt om het Europese klimaatbeleid af te stemmen op de doelstellingen van de Europese Klimaatwet. “Fit for 55” is de opmaat naar een volledig klimaatneutrale EU in 2050 en houdt meer concreet in dat in 2030 de uitstoot van broeikasgassen met 55% moet zijn afgenomen ten opzichte van het niveau in 1990. Om dit doel te bereiken is een systeem van emissiehandel opgezet: het EU Emissions Trading System (EU-ETS). In Nederland zijn ongeveer 400 bedrijven tot deelname verplicht. Deze bedrijven moeten voor elke ton CO2 die zij uitstoten een emissierecht (certificaat) inleveren. De deelnemende bedrijven kunnen de emissierechten kopen op veilingen of platforms of van andere bedrijven (marktwerking op basis van vraag en aanbod). Om te voorkomen dat bedrijven hun productie naar landen buiten de EU zouden verplaatsen, is in het huidige stadium een aanzienlijk deel van de emissierechten nog gratis toegewezen.
Om de uitstoot van broeikasgassen naar beneden te krijgen is het totale aantal emissierechten begrensd. Dit plafond – de ”cap” staat voor 2022 op 1,53 miljard emissierechten (ton CO2). Dit maximum daalt tot en met 2030 met 43 miljoen emissierechten per jaar. Door de marktwerking van het EU-ETS zullen de emissierechten in prijs stijgen wat bedrijven ertoe moet verleiden om te investeren in uitstootreducerende maatregelen. De toewijzing van gratis emissierechten wordt uitgefaseerd.
CBAM-goederen
Om nu te voorkomen dat goedkope maar vervuilende productie wordt voortgezet buiten de EU en vervolgens producten met hoge “ingebedde” broeikasgasemissies in de EU worden ingevoerd, is correctie aan de grens nodig: het Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM). Vanaf 1 januari 2026 zullen importeurs van goederen uit de sectoren staal/ijzer, cement, kunstmest, aluminium, waterstof en elektriciteit eveneens emissierechten moeten aankopen. Dat geldt ook voor importeurs van precursoren en van downstream productgroepen zoals bijvoorbeeld in de categorie staal/ijzer: damwanden, profielen, staalconstructies, schroeven, bouten en moeren.
Overgangsperiode
Zoals het er nu naar uitziet, start per 1 oktober 2023 een overgangsperiode waarin importeurs van CBAM-goederen per kwartaal, voor het eerst uiterlijk op 31 januari 2024, aan de Europese Commissie moeten rapporteren hoeveel uitstoot van broeikasgassen was gemoeid met de productie van de CBAM-goederen die zij in het voorafgaande kwartaal hebben geïmporteerd (de ingebedde emissies). De overgangsfase eindigt op 31 december 2025 zodat de laatste rapportage op 31 januari 2026 ingediend moet zijn. Kortom in de overgangsperiode geldt alleen een rapportageverplichting.
Enkel erkende CBAM-aangevers
Volgens de huidige planning treedt op 1 januari 2026 de CBAM pas echt in werking. Een CBAM aangever moet dan jaarlijks, uiterlijk op 31 mei – voor het eerst op 31 mei 2027 – een aangifte indienen van ingevoerde CBAM-goederen en daarbij de daarmee corresponderende emissierechten inleveren. De emissierechten zullen uiteraard vooraf aangekocht moeten worden op een platform voor CBAM-aangevers. De aangifte kan enkel worden gedaan door een toegelaten CBAM-aangever. De toelatingsaanvraag kan vanaf 31 december 2024 worden ingediend bij de nog nader aan te wijzen bevoegde autoriteit. De aanvrager moet aan een aantal criteria voldoen, onder andere op het gebied van financiële en operationele capaciteit. De CBAM-aangever kan de eigenlijke importeur zijn, maar ook een indirecte douanevertegenwoordiger. Een CBAM-aangever kan aangifte doen voor meerdere importeurs. Een importeur die niet in een EU-lidstaat is gevestigd moet sowieso een beroep doen op een indirecte douanevertegenwoordiger die bereid is om als CBAM- aangever op te treden. De CBAM-aangever wordt opgenomen in een register.
De verificateur.
De CBAM-aangever draagt er zorg voor dat de totale ingebedde emissies zoals aangegeven worden geverifieerd door een geaccrediteerde verificateur. Daarnaast kunnen ook exploitanten van installaties buiten de EU opgenomen worden in het CBAM register. De CBAM aangever mag in dat geval afgaan op door de exploitant verstrekte informatie omtrent de ingebedde emissie.
Rol van de Douane
Het spreekt voor zich dat de Douane een belangrijke rol gaat spelen bij de CBAM-regeling. In de overgangsperiode is die rol meer informerend, daarna wacht een controletaak en ziet de Douane er onder andere op toe dat enkel toegelaten aangevers CBAM-goederen kunnen inklaren.
Zijn er in de huidige situatie in Nederland ongeveer 400 bedrijven betrokken bij het EU-ETS, met de invoering van de CBAM-regeling zullen naar verwachting enkele duizenden Nederlandse bedrijven betrokken raken. Krijgt u in het komende najaar bericht van de Douane dat u een rapportageverplichting heeft, neem dan contact op met het Btw-team van Govers Accountants/Adviseurs (btw@govers.nl of bel 040-2 504 504). Wij denken graag met u mee!