Sinds de invoering van de Wet DBA in 2016 is de wet al een bron van onzekerheid en onduidelijkheid. Daarom is kort na de introductie besloten de wet niet te handhaven, behalve in zeer evidente, frauduleuze gevallen. Dit zogenoemde ‘handhavingsmoratorium’ wordt opgeheven per 1 januari 2025. In aanloop naar de handhaving heeft de Belastingdienst een tipje van de sluier opgelicht en aangegeven hoe de controle in de praktijk eruit zal zien. De Belastingdienst heeft aangegeven weer actief te gaan handhaven op het ZZP-dossier en ‘schijnzelfstandigheid’ aan te pakken via boetes en correcties.

Het handhavingsmoratorium vervalt per 1 januari 2025. Vanaf dit moment zal de Belastingdienst actief gaan handhaven op schijnzelfstandigheid. Gelet op de blijvende onduidelijkheid en de voorgestelde invoering van nieuwe wetgeving gepland voor begin 2026, was de vraag of de Belastingdienst de handhaving zou uitstellen tot invoering van de nieuwe wetgeving. De Belastingdienst heeft aangegeven de nieuwe wetgeving niet af te wachten, maar op basis van de huidige spelregels te zullen handhaven. In aanloop naar 2025 heeft de Belastingdienst geïnvesteerd in haar controlecapaciteit en nieuw opgeleide inspecteurs staan klaar om te gaan controleren.

In de praktijk wordt door de Belastingdienst reeds voorgesorteerd op deze controles. Tijdens bedrijfsbezoeken, boekenonderzoeken en overige contactmomenten is het ZZP-dossier een vast onderwerp van gesprek.

Modelovereenkomsten

Op dit moment kunnen opdrachtgevers- en nemers gebruik maken van de zogenoemde modelovereenkomsten. Deze overeenkomsten zijn gecontroleerd door de Belastingdienst en wanneer deze worden toegepast en in de praktijk wordt gewerkt volgens de overeenkomst, geldt dat de ZZP’er wordt geacht geen schijnzelfstandige te zijn. De modelovereenkomsten hebben een looptijd van 5 jaren. De Belastingdienst zal geen nieuwe overeenkomsten meer beoordelen en de oude overeenkomsten niet verlengen. De modelovereenkomsten komen daarmee in de toekomst te vervallen.

Daarnaast is een deel van de modelovereenkomsten (de modelovereenkomsten gebaseerd op “vrije vervanging”) na het Deliveroo-arrest ingetrokken door de Belastingdienst.

Wet VBAR

De aangekondigde wetgeving die gepland staat om in te gaan per 2026 dient de huidige wetgeving te vervangen. Deze Wet Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties en Rechtsvermoeden is reeds ter consultatie aangeboden en is in behandeling bij de Raad van State. Op Prinsjesdag is geen nieuwe informatie verschenen over deze wet. De beoogde ingangsdatum is daarmee nog altijd 1 januari 2026.

U leest meer over deze wet in ons artikel Update ZZP – de aanpak van schijnzelfstandigheid. 

Opheffing handhavingsmoratorium

De Belastingdienst heeft aangegeven om in het eerste jaar (2025) geen vergrijpboetes bij controles op te leggen, mits aangetoond kan worden dat er stappen zijn gemaakt om schijnzelfstandigheid tegen te gaan. Verzuimboetes kunnen wel worden opgelegd. De handhaving zal zich daarnaast enkel richten op de periode vanaf 2025.

De handhaving zal zich voornamelijk richten op de opdrachtgevers. Uiteraard heeft de herkwalificatie van de arbeidsrelatie door de Belastingdienst mogelijk wel gevolgen voor de ZZP’er in de aangifte inkomstenbelasting.

Daarnaast is het van belang om te beseffen dat de controle van de Belastingdienst en het handhavingsmoratorium geen invloed hebben op de arbeidsrechtelijke kant van het ZZP-dossier. O.a. het UWV, de pensioenfondsen, de vakbonden en de ZZP’er zijn niet gebonden aan het handhavingsmoratorium. Op dit vlak lopen opdrachtgevers van schijnzelfstandigen daarom op dit moment reeds risico’s.

Praktische gevolgen

In de praktijk betekent dit dat opdrachtgevers moeten nagaan of er sprake is van schijnzelfstandigheid en de risico’s in kaart moeten brengen. Waar nodig zal moeten worden bezien hoe om te gaan met risicogevallen. Hierbij dienen zowel de huidige spelregels als de aangekondigde spelregels in ogenschouw te worden genomen.

Tot slot

Heeft u vragen over de wijzigingen, of bent u benieuwd naar de mogelijkheden in uw specifieke situatie. Neem dan gerust contact met ons op via onderstaand contactformulier of met uw eigen Govers contactpersoon.

Deel dit bericht: