Per 31 december 2020 eindigde de overgangsperiode na Brexit, waarin in afwachting van een akkoord tussen het Verenigd Koninkrijk en Europa alles bij het oude bleef. Vlak voor het verstrijken van de overgangsperiode, op 24 december 2020, werd alsnog het langverwachte akkoord gesloten. Per 1 januari 2021 is vervolgens deze 'trade and cooperation agreement' (voorlopig) in werking getreden. De in de deal gemaakte afspraken op het gebied van sociale zekerheid, zetten wij in deze bijdrage graag voor u uiteen.

Hoofdregel: Sociaal verzekerd in werkland

Toen het Verenigd Koninkrijk nog onderdeel uitmaakte van de Europese Unie was de Europese Verordening omtrent sociale zekerheid (883/2004) nog van toepassing. De hoofdregel in de nieuwe Brexit-deal wijkt echter niet af van de hoofdregel zoals opgenomen in de EU Verordening. Werknemers zijn sociaal verzekerd in het land waar de activiteiten worden verricht, tenzij anders bepaald in de deal.

Werknemer werkzaam in woon- en werkstaat

Indien een medewerker, behalve in de werkstaat, ook in de woonstaat een substantieel gedeelte (>25%) van zijn activiteiten verricht, dan is de medewerker sociaal verzekerd in de woonstaat. De beoordeling vindt in principe per 12-maandsperiode plaats. Indien een lager percentage van de activiteiten in de woonstaat wordt uitgevoerd, dan is de medewerker sociaal verzekerd in het land waar de werkgever is gevestigd.

Uitzending naar andere staat

Evenals in de EU Verordening is bepaald, geldt ook onder de Brexit-deal dat werknemers die door de werkgever worden gedetacheerd naar een ander land nog maximaal 24 maanden sociaal verzekerd kunnen blijven in de detacherende staat. Hiervoor dient een A1-verklaring te worden aangevraagd in de detacherende staat. De 24-maandsperiode zou op grond van de EU verordening in onderling overleg tussen de landen tot maximaal 60 maanden kunnen worden verlengd. Deze overlegmogelijkheid maakt echter spijtig genoeg geen deel uit van de Brexit-deal. Immers, werd dit artikel niet alleen benut voor overleg, wanneer detacheringen langer dan 24 maanden duurden. Maar ook in situaties waarin een sociale-zekerheidspositie onjuist werd uitgevoerd. Middels het overlegartikel konden dergelijke situaties in overleg worden gereguleerd.

Reikwijdte Brexit-deal

De reikwijdte van de Brexit-deal is minder uitgebreid dan de reikwijdte van de EU-verordening. Onder meer ‘family benefits’ zijn uitgesloten van de deal. Dit betekent voor Nederland dat de kinderbijslag niet onder de reikwijdte van het akkoord valt. Daarnaast heeft Nederland er specifiek voor gekozen om uitkeringen op basis van de Wet Langdurige Zorg (Wlz) uit te sluiten voor de toepassing van het akkoord. Het is derhalve van belang om per situatie de sociale zekerheidsgevolgen goed te beoordelen, zodat waar nodig kan worden geanticipeerd.

Reeds bestaande situaties

We merken graag op dat indien werknemers gebruik hebben gemaakt van het recht op vrij verkeer voor 31 december 2020, de EU Verordening van toepassing blijft. In ieder geval voor zover de situatie niet verandert. Wanneer A1-verklaringen zijn afgegeven met een einddatum na 31 december 2020, dan blijven deze tot deze latere einddatum geldig. Het bovengenoemde overgangsrecht komt echter te vervallen, zodra een bestaande situatie wordt onderbroken. In een dergelijk geval dient de situatie opnieuw bepaald te worden op basis van de in de Brexit-deal opgenomen bepalingen.

Advies voor de praktijk

De gewijzigde wet- en regelgeving is nog niet voor alle situaties volledig uitgekristalliseerd. We willen u daarom adviseren, om in alle gevallen van grensoverschrijdende arbeid waarbij het Verenigd Koninkrijk betrokken is, de sociale zekerheidspositie van de werknemer in kwestie te (laten) beoordelen. Een gedachte daarbij is om zekerheidshalve een A1-verklaring aan te vragen. De Sociale Verzekeringsbank zal dan een bindend oordeel moeten vellen over de sociale zekerheidspositie in het betreffende geval.

Deel dit bericht: