De jaarrekening is geschiedschrijving, gebaseerd op feiten en vooral achteromkijken, toch? Voor een gedeelte is dit ook zo, maar dat geldt zeker niet voor heel de jaarrekening. In iedere jaarrekening zitten elementen die gebaseerd zijn op uw inschatting en verwachtingen. Dit noemen we de schattingsposten in de jaarrekening.
Schattingsposten
Schattingsposten kunnen op verschillende plaatsen in de jaarrekening voorkomen. Voorbeelden hiervan zijn:
Waardering en levensduur van de goodwill;
- Voorziening incourante voorraad;
- Resultaatbepaling onderhanden projecten;
- Voorziening dubieuze debiteuren;
- Voorziening groot onderhoud;
- Claims en geschillen.
Primair bent u verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening, en daarmee ook voor het maken van de beste schatting van deze schattingsposten. Op welke manier de beste inschatting gedaan kan worden, is afhankelijk van de mate en de omvang van de schattingsonzekerheid.
Schattingsonzekerheid
Voor een aantal schattingsposten kunt u zelf relatief eenvoudig een goede inschatting maken. Dit geldt bijvoorbeeld voor de resultaatbepaling van onderhanden projecten en de voorziening incourante voorraad. Voor de eerste post is de kennis van de voortgang van het project bepalend, voor de tweede uw kennis van de afzetmarkt. Vanwege uw jarenlange ervaring en detailkennis van het productieproces en de afzetmarkt heeft u een goed beeld van de variabelen die een rol spelen. Daardoor kunt u de beste inschatting maken.
Bij de voorziening dubieuze debiteuren ligt de situatie weer iets anders. Immers, hoe bepaalt u hoeveel kans er is dat u de vordering ontvangt. U heeft meestal slechts beperkt inzicht in de actuele financiële positie van uw afnemer. De informatie op basis waarvan u de inschatting moet maken is daarmee zachter en resulteert in een grotere schattingsonzekerheid.
Deze schattingsonzekerheid wordt nog groter als er sprake is van incidentele situaties, met een afhankelijkheid van een derde partij en waarbij specifieke detailkennis nodig is. Dit geldt bijvoorbeeld bij een juridische procedure. Daarbij is de slagingskans van belang voor de vraag of er een voorziening in de balans moet worden opgenomen en vervolgens voor welk bedrag. Voor dergelijke inschattingen kan het noodzakelijk zijn om externe deskundigen in te schakelen. Bij een juridische procedure zal dat veelal de advocaat zijn die u bijstaat in deze procedure en die u kan helpen in het maken van de beste inschatting.
Toch geschiedschrijving?
Ook bij de schattingsposten is op een bepaalde wijze sprake van geschiedschrijving en achteromkijken. Over een jaar, bij het opmaken van de volgende jaarrekening, kunt u zelf terugkijken hoe de inschattingen van destijds hebben uitgepakt en of dit inderdaad de beste schatting is geweest. Deze kennis kunt u vervolgens weer gebruiken om de inschattingen voor de eerstvolgende jaarrekening nog beter te maken.