Alles wat een werknemer geniet uit zijn of haar dienstbetrekking, kwalificeert als hoofdregel als loon waarover loonheffing is verschuldigd.
Van belang is dat de vergoeding wordt genoten uit de dienstbetrekking. In situaties waarin de werkgever aan de werknemer een schadevergoeding betaalt (bijvoorbeeld vanwege een ongeval dat de werknemer is overkomen) kunnen werknemer en werkgever in een andere relatie tot elkaar komen te staan. De schadevergoeding kwalificeert in die gevallen niet altijd als loon.
De verschillende relaties tussen werkgever en werknemer
Naast de arbeidsrelatie tussen werkgever en werknemer kunnen er meerdere relaties tussen hen bestaan. Zo kan de relatie er een zijn van schuldeiser en schuldenaar. Het vaststellen van deze relatie biedt in de praktijk handvatten om de schadevergoeding fiscaal te kwalificeren. Alleen voordelen die de werknemer in zijn hoedanigheid van werknemer toekomen, worden geacht voort te vloeien uit de dienstbetrekking en te kwalificeren als loon.
De schadevergoeding
De schadevergoeding heeft niet het karakter of het oogmerk om de werknemer te bevoordelen. Een schadevergoeding kan bestaan uit verschillende componenten. Een vergoeding voor zowel materiële schade als immateriële schade is denkbaar. Materiële schade is vaak eenvoudiger om vast te stellen dan immateriële schade. Zo is het lastig om te zeggen hoeveel iemands leed, verlies aan arbeidskracht of reputatieschade waard is. Zeker bij de immateriële schadevergoeding is in de praktijk regelmatig discussie over de vraag of sprake is van alleen een vergoeding voor schade, of wellicht ook een bevoordeling. Deze vraag is relevant om te beoordelen of de schadevergoeding als loon kwalificeert.
Het criterium
Of een door de aansprakelijke werkgever aan de werknemer betaalde immateriële schadevergoeding moet worden beschouwd als loon, wordt getoetst aan het zogeheten ‘niet-zozeer’-criterium van de Hoge Raad. Deze hoofdregel houdt in dat wanneer een werkgever in verband met diens aansprakelijkheid voor een aan zijn werknemer overkomen ongeval vergoedingen voor immateriële schade en verlies aan arbeidskracht betaalt, deze vergoedingen niet zozeer hun grond vinden in de dienstbetrekking dat zij als daaruit genoten moeten worden aangemerkt. Dergelijke vergoedingen kwalificeren dus niet als loon. Dit wel behoudens bijzondere omstandigheden, zoals bepaalde afspraken uit de arbeidsovereenkomst of rechtspositionele regelingen, waaraan de werknemer een recht op vergoeding wegens verlies van arbeidskracht kan ontlenen. Als sprake is van dergelijke afspraken, dan werd de vergoeding in beginsel wel geacht voldoende verband te houden met de dienstbetrekking en als loon gekwalificeerd.
In een recent arrest heeft de Hoge Raad een voor de praktijk belangrijke nuance aangebracht op de voorgaande hoofdregel. Met de omschrijving ‘zoals bepaalde afspraken uit de arbeidsovereenkomst’ bedoelt de Hoge Raad dat op de hoofdregel dat vergoedingen van immateriële schade en verlies aan arbeidskracht niet als loon worden aangemerkt, een uitzondering kan worden gemaakt indien en voor zover de werkgever aan zijn erkenning van aansprakelijkheid een hogere vergoeding verbindt dan rechtstreeks uit die aansprakelijkheid voortvloeit. Als de werkgever dus niet een dergelijke hogere vergoeding verbindt aan zijn aansprakelijkheid, leidt een vastlegging in de arbeidsovereenkomst of rechtspositionele regeling er niet toe dat de schadevergoeding belast is.
Een belangrijke openstaande vraag naar aanleiding van deze nuance van de Hoge Raad, is hoe in de praktijk moet worden vastgesteld tot welk bedrag een vergoeding voor immateriële schade en verlies aan arbeidskracht nu onbelast blijft, als er wel afspraken zijn gemaakt in de arbeidsovereenkomst. Deze vraag ligt thans bij het Hof ’s-Hertogenbosch, die hier nog uitspraak over moet doen. Wij houden de ontwikkelingen voor u in de gaten.
Heeft u naar aanleiding van dit nieuwsartikel vragen? Neemt u gerust contact met ons op via uw relatiebeheerder, per mail of telefonisch via 040 – 2 504 504.